Kako
se računa IQ
Inteligenciju je moguce mjeriti, iako nesavrseno, testovima inteligencije.
Prvi instrument namenjen proucavanju kompleksnih
mentalnih funkcija konstruisao je 1905. godine Binet, i to za potrebe
izdvajanja dece koja uslijed zastoja u mentalnom razvoju ne mogu
da prate normalnu skolsku nastavu. Prvih deset godina poslije objavljivanja,
Binetov test i njemu slicna sredstva koriscena su prvenstveno za
ispitivanje djece ili umno zaostalih. Binet je standardizovao svoju
skalu inteligencije samo do petnaeste godine starosti. Prakticari
su, medjutim, uvidjeli da se testovi inteligencije mogu upotrebljavati
i za odrasle (najprije je to bila populacija kaznenih zavoda i
psihijatrijskih klinika). Tek 1917. godine, kada je americka armija
angazovala psihologe da bi joj pomogli pri klasifikaciji regruta,
doslo je do sire upotrebe testova inteligencije u ispitivanju odraslih.
Rat sa svojim potrebama za masovnim testiranjem doprinio je konstrukciji
novih testova inteligencije koji su se mogli zadavati grupno.
Kolicnik inteligencije predstavlja odnos izmedju
rezultata koji ispitanik postize na odredjenom testu inteligencije
i rezultata koji postize prosjecna osoba istog kalendarskog uzrasta
na istom testu, kada su oba rezultata izrazena istim nacinom obiljezavanja,
tj.
IQ=postignuti skor/ocekivani prosecni skor za
odredjeni uzrast
Konstantnost IQ-a je osnovna postavka svih skala
u kojim su relaltivni nivoi inteligencije izrazeni pomocu njega.
IQ jednostavno znaci da je inteligencija neke odredjene osobe u
svakom trenutku definisana njenim relativnim polozajem medju vrsnjacima
uzrasne grupe. Ovo znaci da iako se apsolutni kapacitet jedne osobe
moze izmjeniti, njen relativni polozaj, pod normalnim okolnostima,
nece.
Prosjecna osoba spada u srednjih 50% neke grupe,
a prema konsenzusu prosjecni IQ ima vrijednost 100, dok za sve
ostale IQ vrijednosti nema ni istorijskih, ni statistickih obaveza.
Ipak, kod vecine testova kao donja granica tzv. prosjecne inteligencije
uzima se IQ=90.
Brojcano istovjetni kolicnici inteligencije sa
razlicitih testova mogu da predstavljaju razlicite stupnjeve inteligencije.
Cinjenica da su razni autori stvarali svoje vlastite klasifikacije
inteligencije otezavala je saglasno i ujednaceno oznacavanje i
interpretiranje razultata, sto je neophodno potrebno.
Da bi se izbjegla neizbjezna konfuzija nastala
uslijed nediskriminativnog izjednacavanja kolicnika inteligencije
dobijenih na razlicitim testovima, izgledalo je razumno pokusati
sa redefinicijom osnovnih kategorija inteligencije na osnovu eksplicitnih
statistickih kriterijuma. Predlozena klasifikacija se zasniva na
tome da svaki nivo inteligencije ima klasni interval koji obuhvata
niz IQ-a koji se nalaze na mjerljivoj udaljenosti od prosjeka,
a ove udaljenosti su izrazene kao mnozioci standardne devijacije.
